Yerli Malı Haftası Nedir? Neden Önemli?
Yerli Malı Haftası Nedir? Neden Önemli?
"Yerli malı, yurdum mali/ Herkes onu kullanmalı" dizeleri her birimizin zihnine kazınmıştır. Herkesçe bilinen basit bir şiirden alınmış bu sözler, yerli üretim konusunda çocuklara bilinç kazandırmak ve yerli ürünlerin kullanımının ülke ekonomisine katkılarına dikkat çekmek için kutlanan Yerli Malı Haftası için söylenmiştir. Yerli Malı Haftası, ya da Milli Eğitim Bakanlığı içeriside gecen resmi adı ile Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası, ülkemizde tüm okullarda kutlanan belirli gün ve haftalardan bir tanesidir. Her yıl 12 ve 18 Aralık tarihleri arasında kutlanır. Bu hafta boyunca çocuklar, yerli üretim ile elde edilmiş ürünleri kullanmanın önemi konusunu işler, hatta evden getirdikleri yeri üretim ürünleri sınıfta birbirleri ile paylaşırlar. Ayrıca israf etmenin ne kadar yanlış olduğunu öğrenirler. Tutumlu olmanın önemi ile ilgili konuşmalar sadece yiyecek maddeleri ile ilgili değildir. Aslında her şeyden çok daha değerli olan zamanın da israf edilmemesi gerektiği konusunda bilinçlendirilirler. Kısacası hem milli değerleri, hem yerli üretimin önemini hem de paylaşmanın güzelliğini çocuklara veren bir haftadır.
Yerli Malı Haftası´nın Tarihçesi
Yerli Malı Haftası neden kutlanıyor sorusuna cevap bulmak için, tarihte kısa bir yolculuğa çıkalım. Takvimler 1910´lu yılları gösteriyor. Dünya devletlerinin karşı karşıya geldiği ilk topyekun savaş olan I. Dünya Savaşı sona ermişti. Osmanlı Devleti´nin küllerinden yeniden doğan genç Türkiye Cumhuriyeti, imparatorluğun son yıllarında kötüleyen ve savaşla tamamen bir darboğaza giren ekonomi ile mücadele ediyordu. Bunun üzerine bir de, Osmanlı Devleti´nin mirasçısı olmanın getirdiği borçlar, ödenmesi gereken kapitülasyonlar vardı. Bu yıllarda henüz kendini kanıtlama aşamasında yeni bir devlet olan Türkiye, sermayeye ihtiyaç duyuyordu. Yerli sermayenin yabancı ülkelere gitmesini engellemek adına, 1923 yılında İzmir İktisat Kongresi toplandı.
İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat ve 4 Mart 1923 tarihlerinde toplandı. Dönemin ekonomik sorunlarını konuşmak üzere bir araya gelen 1135 delege, İzmir´deki tarihi Banka Han´da bir araya geldi. Bu delegelerin her biri; tarım, sanayi ve ticaret gibi farklı ekonomik faaliyetleri yerine getiren grupların temsilcileri idi.
Ülkenin bağımsızlığını koruyabilmek için, sadece askeri alanda değil, sosyal ve ekonomik alanda da yerli yapılanmanın önemli olduğu düşünülüyordu. Mustafa Kemal Atatürk başkanlığında toplanan İzmir İktisat Kongresi, yerli üretin ve kullanım hakkında konuştu. Kongrede alınan kararlar içerisinde hammadde üretimi ve işlenmesinin yurt içerisinde yapılmasını teşvik etmek vardı. Ayrıca, küçük atölyelerde sınırlı sayıda sürdürülen üretimin, büyük ölçeğe taşınması planlandı. Devlet kurumlarının bu anlamda güçlendirilmesi, ulaşım ve bankacılık gibi ekonomik faaliyetleri destekleyecek alanlara yatırım yapılmasına karar verildi.
İzmir İktisat Kongresi´nin ardından gelen yıllarda, dönemin Başbakanı İsmet İnönü, Türkiye Büyük Millet Meclisi´nde bir konuşma yaptı. Kongrede alınan kararlar ile aynı çizgide olan bu konuşma; ulusal ekonomiyi güçlendirmenin önemi, yerli malı kullanmanın faydaları ve tutumlu olmanın gerekliliği hakkındaydı. Bu konuşma 12 Aralık 1929´da yapılmıştı. Dolayısıyla bu konuşmada dikkate getirilen noktaların unutulmaması ve yeni nesillere de aktarılması adına, Yerli Malı Haftası kutlanmaya başlandı. 1946 yılında Yerli Malı Haftası olarak adlandırılan bu süreç, 1983´te bugünkü adını aldı ve Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası olarak literatüre geçti.